De fundamentele analyse is een manier om aandelen op waarde te schatten. Fundamenteel analyseren wordt vooral gedaan door beleggers die aandelen lange tijd vasthouden. In dit artikel leggen we precies uit hoe je een fundamentele analyse maakt.
Inhoudsopgave
Wat is een fundamentele analyse?
Voordat beleggers aandelen kopen, willen ze weten wélke aandelen in de toekomst goed gaan presteren. Het uitvoeren van een fundamentele analyse kan daarbij helpen. Tijdens zo’n analyse wordt een beursgenoteerd bedrijf namelijk grondig onder de loep genomen.
De fundamentele analyse is geen wetenschap en dus ook geen garantie op succes. Toch zijn ’s werelds succesvolste beleggers fan van deze strategie. Zo gebruikt meesterbelegger Warren Buffett deze analyse om ondergewaarde aandelen te vinden.
Elke belegger gebruikt deze strategie op een andere manier. Desondanks zijn er een aantal factoren die vrijwel altijd worden meegenomen. Een overzicht van deze onderdelen vind je hieronder.
- Balans, schulden en rentelasten
- Omzet, bedrijfsresultaten en winst
- Kwaliteit van het management
- Ontwikkelingen in afzetgebieden
- Politieke en fiscale klimaat in vestigingsland
- Toekomstverwachtingen van onderneming en sector
Het valt je misschien op dat vooral de laatste vier punten behoorlijk subjectief zijn. De kwaliteit van het management is bijvoorbeeld moeilijk in cijfers uit te drukken. Datzelfde geldt voor het politieke klimaat in een vestigingsland.
Een fundamentele analyse is dus heel persoonlijk. Er bestaan geen goede of foute analyses. En het is belangrijk dat je vertrouwt op je eigen inschatting.
Technische of fundamentele analyse?
De fundamentele analyse wordt vaak gezien als de tegenhanger van de technische analyse. Die laatste strategie kijkt enkel naar de koers van een beleggingsproduct, niet naar de onderneming zelf.
Tijdens het fundamenteel analyseren is de koers minder belangrijk. In plaats daarvan wordt gekeken naar de fundamenten van een bedrijf. Hoewel beide analyses dus erg verschillend zijn, worden ze vaak naast elkaar gebruikt. De fundamentele en technische analyse kunnen elkaar prima aanvullen.
Hoe maak je een fundamentele analyse?
Elke analyse begint met de juiste informatie. Gelukkig zijn beursgenoteerde bedrijven verplicht om veel informatie openbaar te maken. Alle documenten die je nodig hebt, zijn dus beschikbaar.
De belangrijkste bronnen die je nodig hebt voor het maken van een fundamentele analyse zijn:
- Jaarverslagen en jaarrekeningen
- Persberichten van de onderneming
- Aandeelhoudersvergadering (of de notulen daarvan)
Je vindt deze documenten op de website van de onderneming. Sommige bedrijven hebben een aparte website voor beleggers, waar ze deze informatie delen. Daarnaast bieden veel online brokers een overzicht van deze documenten aan, als service voor hun klanten.
In deze documenten vind je in elk geval informatie over de balans, schulden, rentelasten, omzet, bedrijfsresultaten en winst. De harde cijfers van een onderneming dus.
Andere handige bronnen
De harde cijfers van een onderneming vind je dus in de publicaties van een onderneming. Maar voor de subjectieve factoren (zoals kwaliteit van het management, toekomstverwachting en ontwikkelingen in afzetgebieden) kun je beter andere bronnen gebruiken.
Een beursgenoteerd bedrijf zal dat soort zaken namelijk zo positief mogelijk brengen. Het wil immers de aandeelhouders tevreden houden. Een onderneming zal dus niet zo snel schrijven dat het management er een potje van maakt.
Daarom kun je voor dat soort informatie beter de volgende externe bronnen gebruiken:
- Trend- en sectoranalyses van banken, experts of brancheorganisaties
- Analistenrapporten waarin aandelen worden geanalyseerd
- Nieuwsberichten over het bedrijf dat je analyseert
Deze informatie kun je op verschillende manieren vinden. Ervaren beleggers hebben vaak een abonnement op vakbladen, maar een zoekopdracht in Google doet ook wonderen.
Kerngetallen en indicatoren
Tijdens het maken van een fundamentele analyse spelen kerngetallen en indicatoren een belangrijke rol. Kerngetallen zijn meestal gemakkelijk te vinden in de documenten die bedrijven zelf publiceren. Of eenvoudig uit te rekenen.
Indicatoren gaan vaak een stapje verder. Dat zijn berekeningen die gebruikmaken van de kerngetallen. De uitkomst van die berekeningen zeggen iets over de waarde of potentie van een aandeel. Je hebt dus meestal eerst een kerngetal nodig voordat je een indicator kunt uitrekenen.
Belangrijke kerngetallen
Hieronder lichten we de belangrijkste kerngetallen toe. Houd er rekening mee dat één kerngetal weinig zegt. De omzet is bijvoorbeeld vrij betekenisloos als je niet weet hoeveel kosten een bedrijf maakt.
Omzet
De omzet is de totale opbrengst aan verkopen in een bepaalde periode. Verwar dit begrip niet met winst. Een bedrijf kan miljoenen euro’s omzet draaien, zonder een euro winst te maken.
Beleggers zijn vooral geïnteresseerd in de groei of daling van de omzet. Zit daar bijvoorbeeld al jaren een stijgende lijn in? Kijk altijd naar de oorzaak van een groeiende of dalende omzet.
Soms is er sprake van eenmalige omzet. Bijvoorbeeld nadat een bedrijfstak is verkocht. Voor de lange termijn is dat niet per se positief.
Winstmarge
De winstmarge is de winst gedeeld door de omzet in hetzelfde jaar. Je kunt zowel de bruto- als nettowinst gebruiken. Bedrijven met een lage winstmarge hebben vaak veel concurrentie of hoge kosten.
Beleggers zijn meestal opzoek naar bedrijven met een hoge winstmarge. Toch zijn dat op de lange termijn niet altijd de beste investeringen. De kans is namelijk groot dat concurrenten zich in dezelfde markt gaan begeven. Die is immers erg interessant.
Vooral sterke merken met een goed management zijn in staat om lange tijd een hoge winstmarge te behouden.
Beurswaarde
De beurswaarde laat zien wat een bedrijf volgens beleggers waard is. Je berekent dit kerngetal door alle uitstaande aandelen te vermenigvuldigen met de beurskoers. Dat laatste is de prijs die voor één aandeel betaald moet worden.
Hoewel de beurswaarde een interessant cijfer is, zegt het weinig over de échte waarde van het bedrijf. Het is wat beleggers op dat moment voor een bedrijf over hebben. Hypes of negatieve berichtgeving kunnen dat bedrag behoorlijk beïnvloeden.
Beleggers gebruiken dit kerngetal om te bepalen of een aandeel ondergewaardeerd is. Denken zij dat het bedrijf in werkelijkheid meer waard is dan de beurswaarde, dan is het aandeel dus interessant geprijsd.
Ondernemingswaarde
De ondernemingswaarde laat zien hoeveel geld het kost om een bedrijf opnieuw op te bouwen. Dit kerngetal maakt gebruik van de beurswaarde, maar telt daar de schulden bij op en trekt er de liquide middelen en deelnemingen in andere bedrijven van af.
Twee bedrijven met nagenoeg dezelfde beurswaarde kunnen dus een andere ondernemingswaarde hebben. Bijvoorbeeld omdat het ene bedrijf meer schulden heeft dan het andere bedrijf. Dit kerncijfer wordt daarom gebruikt om bedrijven in dezelfde markt snel met elkaar te vergelijken.
Solvabiliteit
De solvabiliteit laat in een percentage zien welk deel van het vermogen is gefinancierd met eigen vermogen. Een hoge solvabiliteit betekent dus dat het bedrijf weinig schulden heeft.
Het verloop van de solvabiliteit over een langere periode zegt veel over de financiële gezondheid van een bedrijf. Vergelijk dit kerncijfer niet met bedrijven uit verschillende sectoren. In sommige sectoren is het namelijk gangbaar dat bedrijven relatief veel geld lenen.
EBITDA
EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization) is de winst vóór rentelasten, belastingen en afschrijvingen. In jaarverslagen wordt het ook vaak het bedrijfsresultaat of operationele winst genoemd.
Het is een omstreden kerngetal, omdat bij dit cijfer dus geen rekening is gehouden met bijvoorbeeld belastingen en investeringen. Het wordt daarom ook wel gekscherend ‘het resultaat voordat alle belangrijke zaken plaatsvinden’ genoemd.
Toch laat het EBITDA-resultaat goed zien hoeveel geld er binnenkomt. Sommige beleggers vinden bovendien dat bedrijven hun nettowinst kunstmatig laag houden. Bijvoorbeeld door allerlei bezittingen op een slimme manier af te schrijven. Die creatieve manier van boekhouden heeft geen invloed op EBITDA.
Belangrijke indicatoren
Indicatoren worden gebruikt om de waarde van een aandeel in te schatten. Maar ze kunnen ook iets zeggen over de potentie in de toekomst. Indicatoren leunen vaak op één of meerdere kerncijfers.
Hoewel we hieronder uitleggen hoe je de indicatoren uitrekent, is dat vaak niet nodig. Veel online brokers kunnen deze indicatoren razendsnel voor je uitrekenen.
Koers/winst-verhouding
De koers/winst-verhouding (afgekort: k/w) laat zien of een aandeel goed geprijsd is. Je berekent namelijk hoe vaak de winst van een bedrijf betaald wordt op de beurs.
Voordat je de koers/winst-verhouding kunt bereken, moet je de winst per aandeel weten. Dat is de nettowinst van een bedrijf gedeeld door het aantal uitstaande aandelen. Vervolgens deel je de actuele koers door de winst per aandeel.
De uitkomst zegt je waarschijnlijk niet zoveel. Daarom gebruiken beleggers de volgende tabel om de koers/winst-verhouding te duiden.
| 0-10 | Het aandeel is ondergewaardeerd of de winst neemt (waarschijnlijk) af |
| 10-17 | Voor veel bedrijven is dit een gemiddelde k/w |
| 17-25 | Het aandeel is overgewaardeerd of de winst is (waarschijnlijk) onlangs toegenomen |
| 25+ | Het bedrijf groeit zeer snel of er is sprake van een zeepbel: oppassen! |
Deze indicator is een snelle manier om dure van goedkope aandelen te scheiden. Toch geef de koers/winst-verhouding niet altijd een goed beeld. Bedrijven die nog geen winst maken, hebben bijvoorbeeld geen uitkomst.
PEG-ratio
De PEG-ratio borduurt voort op de koers/winst-verhouding: deze indicator houdt ook rekening met de verwachte groei. Je berekent de PEG-ratio als volgt:
PEG = koers/winst-verhouding / verwachte jaarlijkse winstgroei
Is de uitkomst 1, dan is de verwachte groei gelijk aan de koers/winst-verhouding. Alles daarboven wordt gezien als duur. Aandelen met PEG-ratio lager dan 1 worden gezien als goedkoop.
Heel nauwkeurig is deze indicator niet, omdat hij erg afhankelijk is van de verwachtingen van analisten. En dat blijft altijd een voorspelling.
Rentabiliteit
De rentabiliteit laat zien hoeveel winst een bedrijf maakt voor elke geïnvesteerde euro. Je kunt de rentabiliteit uitrekenen op drie verschillende manieren: op basis van het totale vermogen, eigen vermogen en vreemd vermogen.
- Totale vermogen (RTV): [ bedrijfsresultaat / gemiddeld totaal geïnvesteerd vermogen ] x 100%
- Eigen vermogen (REV): [ nettowinst / gemiddeld geïnvesteerd eigen vermogen ] x 100%
- Vreemd vermogen (RVV): [ betaalde interest / gemiddeld geïnvesteerd vreemd vermogen ] x 100%
Vooral bedrijven met een hoge REV zijn populair onder beleggers. Die bedrijven maken namelijk veel winst afgezet tegen hun eigen vermogen. En dat betekent meestal dat ze relatief veel dividend uitkeren aan aandeelhouders.
Volatiliteit
De volatiliteit laat zien hoe beweeglijk de koers is. Een aandeel met een hoge volatiliteit wordt veel verhandeld en heeft een koers die veel op en neer gaat. Dat kan duiden op onrust. De volatiliteit wordt daarom ook wel gezien als graadmater voor de hoeveelheid onrust of gemoedsrust.
Payout-ratio
De naam zegt het eigenlijk al: de payout-ratio laat zien hoeveel dividend een bedrijf verhoudingsgewijs uitkeert. Het zegt dus niets over de absolute dividenduitkering. In plaats daarvan kijkt de payout-ratio naar het dividend per aandeel vergeleken met de nettowinst per aandeel.
Deze indicator wordt gebruikt om de dividenduitkering tussen verschillende bedrijven te vergelijken. Het laat bovendien zien hoeveel bedrijven herinvesteren.
Mogelijke risico’s
Het maken van een fundamentele analyse kan – vooral voor beginnende beleggers – behoorlijk lastig zijn. Je verwerkt veel informatie en die is lang niet altijd even spannend. Toch is de mogelijke verveling niet de grootste valkuil.
Sommige begrippen of gebeurtenissen hebben een belangrijkere betekenis dan op het eerste gezicht lijkt. Of worden onterecht als niet-belangrijk gezien. Daarom vind je hieronder een aantal mogelijke risico’s, waar je tijdens het analyseren extra alert op moet zijn.
Afwijkende accountantsverklaring
Elk jaarverslag eindigt met een accountantsverklaring. Dat is vaak een vrij inspiratieloze tekst waar weinig nieuws in staat. Het is dus extra opvallend als een accountant afwijkt van zijn standaardtekst.
Meestal herken je zo’n afwijking aan de woorden ‘emphasis of matter‘. Daarin worden bijzonderheden vermeld, al is dat meestal heel summier. Zo beperkt als die tekst is, zo groot kan de daadwerkelijke impact zijn. Denk aan een dure juridische procedure of schuld die moeilijk te innen is.
Goodwill
Bijna alle beursgenoteerde bedrijven hebben het op de balans staan: goodwill. Hoewel dat niet tastbaar is, koppelen ondernemingen vaak een flinke waarde aan die goodwill.
Meestal ontstaat er pas goodwill bij een overname. Dat is vaak het bedrag dat méér betaald is dan de boekwaarde van de tastbare bezittingen van het overgenomen bedrijf. Geen reden tot paniek, totdat deze post aangetast wordt.
Aangezien de goodwill een nogal vaag begrip is, kunnen bedrijven er relatief makkelijk op afwaarderen. Daardoor ontstaat een kostenpost in de winst- en verliesrekening. Dat drukt de winst, waardoor bedrijven minder belasting hoeven te betalen. Wordt er ineens flink afgewaardeerd op de goodwill, dan kan dat een teken zijn dat het bedrijf het zwaar heeft.
Waslijst aan nevenfuncties
Het leiden van een groot beursgenoteerd bedrijf is geen makkie. Toch hebben sommige bestuurders een waslijst aan nevenfuncties. Je kunt je afvragen of dat te combineren is met strak leiderschap. Veel beleggers zien daarom liever zo min mogelijk ‘bijbaantjes’ bij de bestuurders van een onderneming.
Compensabele verliezen
Maakt een bedrijf meerdere jaren achter elkaar verlies? Dan mag het de post compensabele verliezen opvoeren. Het verlies wordt dan gecompenseerd met verwachte fiscale winst, waardoor de belastingdruk lager kan uitvallen.
Bedrijven moeten die compensabele verliezen binnen zes jaar benutten. Lukt dat niet, dan gaat dat ten koste van het eigen vermogen. Beleggers zijn dus waakzaam voor bedrijven die een grote pot compensabele verliezen op de balans hebben staan.
Lees ook: bij deze brokers kun je direct handelen in aandelen
Vijandige overname
Beleggers zijn meestal gecharmeerd van bedrijven die een deel van hun eigen aandelen bezitten. Dat straalt namelijk vertrouwen uit. Maar als een bedrijf plotseling veel meer eigen aandelen gaat kopen, kan er iets aan de hand zijn.
De kans is dan aanwezig dat het bedrijf zich probeert te beschermen tegen een vijandige overname. En dat is lang niet altijd een goed teken voor de koers van de onderneming. Bekijk dus kritisch wat de motivering is van de aankoop.
Als een bedrijf plotseling veel eigen aandelen van de hand doet, stemt dat beleggers meestal ook niet gerust. Blijkbaar heeft het bedrijf geld nodig of is er minder vertrouwen in de eigen onderneming. Ook dan is het zinvol om goed naar de motivering van zo’n actie te kijken.
Gezond verstand
Bij het maken van een fundamentele analyse is het vooral belangrijk dat je je gezond verstand gebruikt. Staar je dus niet blind op de cijfers en indicatoren, maar verdiep je ook in de bedrijfsvoering.
Wat doet het bedrijf en waar doet het dat? Vraag jezelf af of er ontwikkelingen zijn in de afzetmarkt of de vestigingsplaats die van invloed kunnen zijn op de bedrijfsactiviteiten.
Dat kunnen hele concrete ontwikkelingen zijn, zoals handelssancties van een driftige wereldleider. Maar ook minder concrete ontwikkelingen, zoals een mogelijke toenemende vraag naar batterijen voor elektrische auto’s.
Je kunt een fundamentele analyse zo uitgebreid maken als je zelf nodig acht. En jij bepaalt welke zaken je het zwaarst laat meewegen. Onthoud dat er geen goede en foute analyses bestaan. Uiteindelijk ben jij degene die het aandeel wel of niet gaat kopen.
Warren Buffett
Warren Buffett wordt door velen gezien als ’s werelds succesvolste belegger. De Amerikaan is groot voorstander van de fundamentele analyse. Buffett heeft daarnaast nog een aantal persoonlijke aanvullende eisen:
- De bedrijven moeten een sterk merk zijn
- De bedrijven moeten een simpele, duidelijke bedrijfsvoering hebben
- De aandelen moeten ondergewaardeerd zijn
Voldoet een onderneming aan die eisen? Dan is de kans groot dat Buffett het aandeel koopt en vervolgens nooit meer van de hand doet.
Aan de slag
Klaar om je kennis toe te passen in de praktijk? Open dan een beleggingsrekening bij een van deze brokers. Beleggen leer je uiteindelijk namelijk vooral in de praktijk.
Geef een reactie